#HeryerdenEğitim
Makine Hizalama Rehberi #6
Esnek kaplin için hizalama toleransları
İlerleyen sayfalarda gösterilen, önerilen tolerans değerleri PRUFTECHNIK’in şaft hizalama konusundaki 20 yıllık deneyimleri sonucunda oluşturulmuştur ve aşılmamalıdır. Bu toleranslar işletmenin kendine ait veya makine üreticisi tarafından sağlanan standart tolerans değerleri yoksa kullanılmalıdır. Bu değerler, hizalama hedefinden izin verilen maksimum sapma değerleridir; hizalamayı, mümkünse “sıfır” ya da termal genleşmeyi karşılamak için gereken değer yapınız. Çoğu durumda, tabloya hızlıca bir göz atılarak, mevcut hizasızlık durumunun izin verilen değerler içinde olup olmadığı anlaşılabilir. Örneğin, 1500 devirli kısa esnek kaplinli bir makinenin, dikeyde -0.04 mm ve yatayda +0.02 mm offset kaçıklığı var. Bu durumda iki değer de 0.06 mm olan “mükemmel” limitleri içerisinde. Açısallık, genellikle, boşluk olarak ölçülür. Verilen bir açısallık için, kaplin çapı büyüdükçe kaplin sonundaki boşluk da artacaktır. İlerideki tablo 100 mm çapındaki kaplinler için tolerans değerlerini gösterir. Diğer kaplin çapları için tablodaki değerleri uygun katsayıyla çarpınız. Örneğin, 75 mm çapında kaplinli bir makine 1500 rpm çalışmaktadır. Bu çapta, izin verilen en yüksek boşluk 0.07 mm x 75/100 = 0.0525 mm olur. Spacer şaft tablosu, 100 mm uzunluğundaki spacer için izin verilen en yüksek offseti verir. Örneğin 6000 rpm, 300 mm spacer şaft uzunluklu makine için izin verilen maksimum offset, spacer şaftın her iki ucundaki kaplin için 0.03 mm x 300/100 = 0.09 olur. Rijit kaplinler için hizalama toleransları yoktur, mümkün olduğunca doğru hizalanmalıdırlar.
Not
Endüstriyel makineler için tolere edilebilecek hizasızlık miktarı; rpm, güç miktarı, kaplin tipi, spacer uzunluğu, kaplin ekipmanının dizaynı, kullanıcının servis ömrüyle ilgili beklentileri gibi parametrelerden oluşan bir fonksiyonla bulunur. Tüm bu parametreleri ele almak pratik olmadığından, toleranslarda bazı sadeleştirmelerin yapılması gereklidir. Rpm ve spacer kaplin uzunluğunu baz alan toleranslar ilk olarak 1970’lerde yayınlandı. Bunların çoğu öncelikli olarak yağlanmış dişli tip kaplinlerden gelen deneyimi baz alıyordu. Deneyimler bu toleransların aynı şekilde, yağlanmış değil, esnek elemanlar içeren kaplinler için de uygulanabileceğini gösterdi. Önceki sayfada yer alan tablodaki “kabul edilebilir” limitler, izin verilen yağlanmış çelik-çelik kayma hızı için 12 mm/sn değeri kullanılarak hesaplanmıştır. Bu değerler ayrıca, elastomer kesme hızını da karşıladığından, esnek elemanlı kaplinlere de uygulanabilirler. “Mükemmel” değerler, vibrasyon için kritik hizasızlık sınırının belirlenmesi amacıyla geniş bir çeşitlilikteki makinelerin gözlemlenmesi sonucu elde edilmiştir. Yine de bu tolerans değerlerine uymak, vibrasyonsuz bir işletmeyi garanti etmez.