#HeryerdenEğitim
Titreşim Rehberi #12
Gevşeklik Arızası Analizi
Parça gevşeklikleri, yapısal zayıflık, kırık veya çatlak sabitleme cıvataları ve problemli kaide problemleri, FFT verisini analiz eden kişinin olmayan problemleri varmış gibi görmesine sebep olur.Bazen sadece spektrum üzerinden analiz yapıldığı zaman, kendini balanssızlık, hatta hizasızlık gibi göstermesi olasıdır. Burada, gevşeklik arızasının teşhisini yapabilmek için FFT analizi yapan kişi kritik konumdadır. Her zaman kırık ayak gibi belirgin arızaları aramak, teşhisin koyulmasını kolaylaştırır. Aşağıda sık rastlanan 3 adet gevşeklik spektrumu vardır:
Yapısal gevşeklik, topal ayak, taban plakası veya kaide gibi makine komponentlerinin zayıflıkları sebebi ile oluşur. Kötü tasarlanan bir taban plakası dahi, esneklik yaratacağı için bu probleme sebep olabilir. Bu durum kendini radyal eksenlerde baskın 1x frekansı olarak gösterir ve sık sık statik balanssızlık ile karıştırılır.
Bu tip gevşeklikler kolayca tespit edilebilir. Gevşek civatalar, kırık veya çatlak makine ayakları, radyal yönde alınan titreşim grafiğinde 0.5x 1x, 2x ve 3x frekanslarında gözükmektedir.
Parça gevşeklikleri, rulman gibi parçaların şafta yanlış montajından veya fan rotorunun şafta fazla açıklık ile montajından kaynaklanabilir. Bir ölçümden diğerine faz değişimleri gözlemlenebildiği gibi, 1x, 2x, 3x ve 0.5x, 1.5x, 2.5x gibi frekanslarda harmonikler gözükebilir.
Kaymalı yataklar da, mekanik gevşeklik gibi arıza gösterebilir.
Kaymalı yataklarda meydana gelen aşınmayı tespit edebilmek için titreşim ölçümleri şaft veya rulman yatağından alınabilir. FFT spektrumunun görünümü, gevşek parça olması durumunda 1x ve harmoniklerinin gözüktüğü spektrumla oldukça benzerdir. Daha ileri seviye arızalarda 0.5x, 1.5x vb. frekanslarda da tepeler gözükebilir. Kaymalı yatak aşınması en kesin şekilde, yağ analizi ve aşınma parçacıklarının analizi ile tespit edilebilir.
Kaymalı yatak aşınması, sık sık yağ burgusu (oil whirl) sırasında temas halindeki yüzeylerde bir yağ tabakası oluşamadığı zaman gerçekleşir. Bu, şaft ve yatak arasında metal metale temas oluşmasına sebep olur ve yatağın hızlıca aşınmasına sebep olur.
Spektrumda, 0.4x ve 0.48x arasındaki senkronaltı frekanslarda stabil olmayan genlik değerleri gözlemlenir.
